Almelo – Kan van steengoed
Waar eerder een oud gastterrein stond werd in 1988 deze kan van steengoed, een zogenaamde Snelle, in een dichtgeworpen slootje gevonden. Een Snelle is een bierpul. Deze Snelle is geglazuurd en heeft een tinnen deksel. Er staat een afbeelding op van Adam en Eva in het paradijs, met tussen hen in de welbekende appelboom.
Borne – Windvaan
Bij het uitgraven van de grachten van de havezate Weleveld in 1994 is deze windvaan van roodkoper gevonden. In de windvaan is rechts het wapen van Weleveld uitgesneden: een wolfskop met drie rozen eronder. De ruitjes aan de linkerkant komen mogelijk uit het wapen van het goed Venebrugge bij Hardenberg, dat in 1614 door Sweder Schele van Weleveld gekocht werd.
Dalfsen – Kralenketting
Deze ketting is gevonden tijdens een opgraving in 2015 van een vroegmiddeleeuws grafveld. De ketting komt, naar men aanneemt, uit een vrouwengraf. De ketting bestaat uit twintig kralen van glas van verschillen grootte en verschillende kleur, maar allemaal van een hoge kwaliteit glas. Je kunt wel zeggen: een puik stukje vakmanschap uit de vroege middeleeuwen!
Deventer – Beeld van godin Victoria
Dit is de godin Victoria, niet alleen een overwinningsgodin, maar ook een godin die zorg kon dragen voor het welslagen van een onderneming. Victoria staat op een wereldbol en heeft twee vleugels op haar rug. In haar linkerhand heeft zij een palmtak, in haar rechterhand een opgeheven lauwerkrans. Het beeldje is gemaakt van messing en als offergave gebruikt bij de bouw van een huis: ze lag met het gezicht naar boven in een paalkuil naast de ingang van een huis.
Dinkelland – Beker wikkeldraadcultuur
Dit kleine bekertje of potje is versierd met de wikkeldraadstempeltechniek en wel in horizontale lijnen en scheve lijnstukken. De wikkeldraadversiering werd verkregen door een stokje te omwikkelen met een touwtje en dit vervolgens in de nog zachte klei te drukken, waarna het gebakken werd. Wanneer dit potje gevonden is, is niet bekend.
Enschede – Vuursteen
Er zijn circa 20.000 stuks vuursteen gevonden bij vier opgravingen tussen 1940-1949. Het merendeel was vuursteenafval, maar er zijn ook werktuigjes gevonden, zoals schrabbers voor het schoonmaken van bijv. huiden en stekers om gaatjes mee te prikken. De vondsten komen net onder uit de Laag van Usselo vandaan, een bodemlaag met houtskoolresten, die ook elders in Europa wordt gevonden. De laag is ontstaan als gevolg van grote bosbranden na uitbarsting van vulkanen in de Eifel.
Haaksbergen – Maalsteen
De maalsteen is in 1933 op 2,5 meter diepte onder het veen gevonden. Hij is gemaakt van basaltlava en bestaat uit twee delen: een onderligger (met één gat) en een bovenligger (met twee gaten). Door middel van een handvat in het kleine gat van de bovenligger werden de twee stenen over elkaar bewogen. Het graan werd tussen beide stenen gemalen en liep er als meel aan de zijkant weer uit.
Hardenberg – Emmer Trechterbekercultuur
Deze geheel versierde emmer, zelfs de oortjes zijn versierd, is gemaakt door de mensen van de Trechterbekercultuur. Misschien beter bekend als de bouwers van de hunebedden. Deze emmer is onderdeel van 36 aardewerken potten en bekers, die gevonden zijn tijdens de ontginning van de Baalder Es in 1937 en waarschijnlijk afkomstig zijn uit een grafveld.
Hellendoorn – Peddel
Deze peddel is in 1953 samen met een boomstamkano gevonden in een weiland, in een oude beekbedding van de Daarlerbeek. De peddel is driehoekig van vorm en de aanzet van de steel is nog zichtbaar, maar niet meer aanwezig. Het hout van de kano is met een koolstofmeting gedateerd tussen 600 en 725 na Chr. De peddel is waarschijnlijk in dezelfde periode te dateren.
Hengelo – Timpaan
Dit timpaan, ofwel gevelsteen, is gevonden tijdens de opgraving van Huis Hengelo in 1995. Het is een driehoekige steen uit de voorgevel van het Huis, versierd met een mannenkop. Volgens de overlevering is het Frederik van Twickelo, die het Huis tussen 1525-1550 heeft laten bouwen. Hij is overleden in 1545, we weten daardoor niet of hij het Huis Hengelo ook in al zijn pracht heeft kunnen zien.
Hof van Twente – Armband
Deze bronzen omega armband, vernoemd naar de Griekse letter omega, is al in maart 1846 gevonden. Uit overlevering blijkt dat de armband in een wal gevonden is op 4-5 voet diepte, ongeveer tussen 1,20 en 1,50 m, tezamen met andere bronzen sieraden.
Kampen – Leren Masker
Bij een opgraving in 1988 werden vondsten van leer gevonden. Deze zijn toen in een kluit met grond in plastic zakken gedaan met een beetje water erbij. Pas met het schoonmaken bleek uit een prop leer een kindermasker tevoorschijn te komen. Je ziet duidelijk een mond, neus, ogen en inkepingen voor de oren. Ook zie je een stukje van het leren bandje waarmee het masker om het hoofd bevestigd werd. De oorflappen staken dan uit.
Losser – Dissel
Deze dissel is gemaakt van een zwartachtig gesteente, waarschijnlijk een kwartsiet. Een dissel werd gebuikt om een omgehakte boomstam glad te maken. De steensoort is afkomstig uit de omgeving van Osnabrück. De bijl is dus door handel naar onze contreien gekomen, toen een hele afstand!
Oldenzaal – Medaillon
Dit medaillon is in 2009 met een metaaldetector door een van de meewerkende vrijwilligers bij archeologisch onderzoek op het Plechelmusplein gevonden. Het lag bij een skelet. In het medaillon zat een opgevouwen stukje papier met een citaat uit Johannes 1 vers 1:14 over de menswording van Christus, en zeven losse Bijbelcitaten die bekend staan als ‘de zeven kruiswoorden’.
Olst-Wijhe – Randhielbijl
De houten steel hoort niet bij de bijl, maar is bedoeld om te laten zien hoe het vroeger vast zat. Te zien is dat de bijl een rand heeft en in het midden een soort rib die de bijl in tweeën deelt: een deel dat aan de stok vast zit en een deel om mee te hakken. Deze bronzen randhielbijl is gevonden in de buurt van Wijhe, maar het is niet meer te achterhalen waar precies.
Ommen – Inheems Romeinse situla
Deze situla, een mooi woord voor kook- of voorraadpot, is gevonden door een landbouwer. Hij deed zijn vondst waarschijnlijk in de jaren ‘60, in een grafveld. De pot is van aardewerk en heeft een mooie geometrische versiering. Hij vond niet één, maar twee van deze potten.
Raalte – Bronzen Zwijntje
Dit bronzen beeldje van een everzwijn is tijdens archeologisch onderzoek in 2002 gevonden. Vergelijkbare vondsten in Oost Nederland, of eigenlijk in Nederland, zijn schaars. Het is een klein massief gegoten bronzen beeldje van nog geen 5 cm. Op basis van vorm en hoe zwijntje eruit ziet wordt verondersteld dat het gemaakt is in Gallië, vermoedelijk in de 2de eeuw na Chr.
Rijssen-Holten – Siegburgkan
Aan de rand van het huidige Holten stond vroeger een kasteel: De Waardenborg. Het kasteel kwam in 1378 gereed, gebouwd in opdracht van de bisschop van Utrecht om zijn gebied in het oosten, het Oversticht, tegen invallen van de Geldersen te beschermen. Het is uiteindelijk gesloopt rond 1530. Deze Siegburgkan is gevonden tijdens een opgraving in 1972. Het is een mooie kan van ruim 30 cm hoog, versierd met vier appliques van een soort rozetten.
Staphorst – Vuursteen
In 1970 heeft een opgraving plaatsgevonden nabij de boerderij de Garste (vroeger Gaste), ten noorden van het gehucht Hamingen. Daar zijn meer dan 5000 stuks vuursteen gevonden, die laten zien dat gebied al vanaf de midden steentijd bewoond was. Er zijn onder andere verschillende pijlpunten gevonden.
Steenwijkerland – Pot Trechterbekercultuur
Deze pot komt mogelijk uit het verdwenen hunebed bij de Eese. Hij staat op zes voetjes en de hals en schouder zijn voorzien van een versiering van puntjes: horizontale lijnen en rechthoekige tot vierkante blokken. De puntjes zijn grotendeels nog gevuld met een witte substantie. Men denkt dat het misschien pasta van botten is, maar het kan ook een substantie van een plant zijn geweest
Tubbergen – Vuistbijl
Deze vuistbijl is gevonden op een akker ten noorden van Mander. Vuistbijlen zijn gemaakt door Neanderthalers en zijn waarschijnlijk gebruikt voor het slachten van dieren en het hakken van hout. Op de akker waar deze vuistbijl is gevonden, zijn nog veel meer voorwerpen uit dezelfde tijd gevonden: een plek waar Neanderthalers veel zijn geweest.
Twenterand – Bronzen armband
Deze bronzen spiraalarmband met kraal is uit de zogeheten La Tѐne periode, vernoemd naar een archeologische vindplaats in Zwitserland. De spiraalarmband heeft aan elk zijde van de windingen vier groepjes van drie dwarsindrukje. Over de dubbele draad heen geschoven bevindt zich een kobaltblauwe kraal met witte en gele versiering.
Wierden – Barnstenen kralen
Rond 1935 werden in het veen onder een natuursteen op circa 20 cm diepte drie barnstenen kralen en vier bronzen voorwerpen aangetroffen. De voorwerpen zijn kennelijk in een ondiep kuiltje geplaatst, maar waarom weten we niet. Barnstenen kralen komen voor in de hele prehistorie. Omdat de bronzen voorwerpen uit de ijzertijd komen, gaan we er van uit dat ook de kralen uit deze periode komen.
Zwartewaterland – Strijdhamer
Deze stenen strijdhamer of hamerbijl is opgevist uit het Zwarte Water. Dit soort hamers had een houten steel. Het gat voor de steel werd gemaakt met een primitieve boor. De hamers zijn meestal gemaakt van harde steensoorten. Dit exemplaar is gemaakt van een donker granietsoort. In het steelgat zijn nog draaiingen te zien van het boren. Er kon een steel in van ongeveer 3 cm doorsnee.
Zwolle – Zwaard
Dit zwaard is gevonden tijdens een opgraving in 1982 in de grachten van het kasteel van Zweder van Voorst, verwoest in 1362. Zweder gedroeg zich als een roofridder en haalde zich het misnoegen op de hals van zijn leenheer, de bisschop van Utrecht en de steden Zwolle, Kampen en Deventer. Het zwaard heeft een wortelhouten gevest dat aan weerszijden is afgezet met zilveren beslag. Om de rozet staan de gotische letters HNAON wat zoveel betekent als ‘dit nieuwe wapen doodt (of zegeviert over) allen’.